Hamsi
Bilimsel adı engraulis encrasichlus olan bir balık türüdür. Ekim ortasından Nisan’a kadar, özellikle Karadeniz’de avlanır. Akdeniz, Ege ve Marmara’da da bulunur.
İnce ve uzun bir gövdesi olan, küçük bir balıktır. Üzerinde büyük ve parlak pullar vardır. Karnı beyazdır ve sırta doğru gümüş renginden mavi ve laciverte kadar koyulaşır. Sürüler halinde dolaşırlar. Uskumru da dahil olmak üzere birçok balığa ve deniz kuşlarına yem olur.
Marmara’dan Doğu Karadeniz’e kadar yaşayan hamsiler, boyları bakımından birbirlerinden farklıdır. Marmara hamsileri en küçük olan hamsilerdendir ve göç etmezler. Doğu Karadeniz hamsileri daha büyüktür, kuzey Karadeniz’den doğu Karadeniz kıyılarına Ekimin ortasında göç etmeye başlarlar. En büyük hamsiler Batı Karadeniz’de yaşayanlardır, kasım ayı ortalarında Trakya sahillerine ve Marmara’ya göç eder.
Hamsi adını, kış mevsiminin 50 günlük bölümüne verilen addan alır: Hamsin… Karadeniz halk kültüründe önemli bir yeri vardır.
Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde bile Lazların en çok üstüne düştükleri ve uğruna kavga ettikleri balık olarak yer alır, faydalarından bahsedilir. Afrodizyak etkisi olduğuna inanılır. Hazmı kolaydır. Kuvvet verir. Kış aylarında tüketilebilecek, sağlıklı bir balıktır ve fazla ağır metal içermez.
Omega-3 açısından en az somon balığı kadar zengindir. Bu nedenle omega-3’ün faydalarını taşır; kalp hastalıklarına karşı korur, zihinsel gelişime destek olur, zihni güçlendirir, depresyon riskini azaltır.
Karadeniz’de hamsinin çorbadan böreğe, baklavadan tavaya kadar çeşit çeşit yemeği yapılır. Buğulama ve fırında pişirme yöntemi ise besin kaynaklarından en çok faydalanacağınız, en lezzetli sonuç veren pişirme yöntemleridir.
|